TKI Nieuw Gas lanceert subsidieoproep voor geo-energie

Geo-energie: geothermie en ondergrondse opslag

Geothermie en ondergrondse energieopslag worden gezien als kansrijke opties bij de transitie naar een duurzame energievoorziening. Bij geothermie gaat het om het winnen van aardwarmte uit diepere aardlagen. Bij ondergrondse energieopslag gaat het om het tijdelijk opslaan van energie (zoals waterstof, gassen, warmte of perslucht) in bijvoorbeeld lege gasvelden, aquifers, of holtes in de bodem.

Subsidieoproep voor onderzoek naar geo-energie

Geo-energie biedt naast kansen ook veel uitdagingen, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, milieu en kostenreductie. Dit vraagt om veel onderzoek en innovaties. Om daarbij te helpen publiceert TKI Nieuw Gas van de Topsector Energie elk jaar één of meerdere subsidieoproepen (calls) op het gebied van geo-energie. In 2020 gaat het om één enkele call waarbij partijen onderzoeksvoorstellen kunnen indienen voor onderzoeksprojecten, gericht op het gebruik van de diepe ondergrond voor duurzame energiewinning (zoals geothermie) en energieopslag. Het kan gaan om onderzoek binnen de hele keten: dus van de ‘exploratie’ van het potentieel van de ondergrond, tot de integratie in het totale energiesysteem.

Wat zijn de mogelijke onderzoeksthema’s?

Onderzoeksvoorstellen moeten in ieder geval aansluiten op één of meer van de volgende thema’s:

• Geologische karakterisering (met name gericht op nieuwe exploratietechnieken voor een goede karakterisering van de ondergrondse geologie, en de daarbij behorende onzekerheden)
• Reservoirontwikkeling (kennis en technieken voor winning en opslag van ondergrondse energie, het minimaliseren van productierisico’s en kosten, en een langere levensduur van reservoirs)
• Boren en putafwerking (geavanceerde technologie voor ondergrondse putten, met extra aandacht voor kostenreductie, langere levensduur, hergebruik en productie op dieptes dieper dan 4 km)
• Productiviteit en operationele aspecten (zoals aanpak van productie- en transportproblemen door corrosie, aanslag en onverwachte drukken, en nieuwe technieken voor productiemonitoring)
• Energiesysteemintegratie (techno-economische studies naar energiesystemen die bestaan uit meerdere duurzame energiebronnen, zowel onder- als bovengronds met bijvoorbeeld wind- of zon)
• Ontmanteling en abandonnering (afsluiten van oude putten voor gas- en oliewinning, rekening houdend met latere nieuwe toepassingen, zoals geothermie of opslag van energie of CO₂)
• Maatschappelijke vragen (met name gericht op geproduceerd water, reductie van geluid en trillingen, en het terugdringen van broeikasgassen bij winnings- en opslaglocaties).

Binnen deze onderwerpen ligt de nadruk op slimme oplossingen die de toepassing van geothermie of van niet-fossiele energieopslag bevorderen. Het gaat dan vooral om onderzoek naar innovaties die obstakels wegnemen, als ook om exploratie/voorstudies, ontwikkeling, realisatie en productie. Daarnaast wordt gezocht naar slimme combinaties van geothermie en/of ondergrondse energieopslag met andere activiteiten die bijdragen aan de energietransitie (zoals CO₂-opslag).

Budget en hoogte van de subsidiebijdrage

Voor de subsidiecall is een budget beschikbaar van 2,5 miljoen euro (afkomstig uit de PPS-toeslag). De subsidie per onderzoeksproject bedraagt maximaal 500.000 euro. De hoogte van de subsidiebijdrage hangt af van de projectkosten. Ter indicatie: doorgaans gaat het bij de PPS-toeslag om een subsidiepercentage van 25% bij experimenteel onderzoek, 50% bij industrieel onderzoek, en 75 tot 85% bij fundamenteel onderzoek. Afwijkingen zijn echter mogelijk.

Over de aanvraagprocedure

Alleen samenwerkingsverbanden kunnen subsidie aanvragen: een consortium moet bestaan uit minimaal één bedrijf en één erkende onderzoeksinstelling. De aanvraagprocedure bestaat uit twee stappen: tot en met 6 oktober 2020 (17.00 uur) kunnen belangstellenden een vooraanmelding doen via een ‘Expression of Interest’. Indien deze als voldoende wordt beoordeeld kan de inzender een volledig projectvoorstel aanleveren (van 13 oktober tot en met 24 november 2020, 17.00 uur).

Tot besluit nog enkele belangrijke handreikingen:

• Het project moet een Nederlandse scope hebben, een looptijd van maximaal vier jaar, en moet betrekking hebben op een technologie gerelateerd aan Technology Readiness Level (TRL)3 – TRL6.
• Verder mag het project géén betrekking hebben op ondiepe geothermie (tot 1500 meter), productie van fossiele energie (met name aardgas en aardolie), of op energieopslag tot een diepte van 500 meter of minder. Er gelden geen beperkingen ten aanzien van de maximaal toegestane diepte.