Terugblikken op Klimaatdag 2020

Achtergrond van de Klimaatdag

Het plan voor een Klimaatdag dateert al van 2018. Het zou een jaarlijks terugkerend event moeten worden – een soort Prinsjesdag – maar dan rondom het klimaat en het klimaatakkoord. Met als grote centrale vraag: ligt ons land op schema om de doelen van het Klimaatakkoord te halen?

Het uitgangspunt daarvoor is de jaarlijkse Klimaat- en Energieverkenning (KEV) van het Planbureau voor de Leefomgeving, die voor het eerst verscheen eind 2019. Het Kabinet werkt op basis daarvan nu aan de eerste Klimaatnota (die klaar moet zijn voor 1 november). Op basis daarvan wordt besloten of er aanvullend beleid nodig is om de doelen te halen. Maar zover is het nu dus nog niet!

Wat is er besproken bij de eerste klimaatdag op 12 oktober? In verband met de coronamaatregelen werd het een afgeslankt ‘online’ programma met 16 themasessies (die te bekijken zijn op Youtube). Hieronder volgt een kleine greep uit de besproken onderwerpen, interessante documenten en relevante subsidies.

Uitdagingen en kansen voor de industrie

De industriesector moet in 2050 helemaal CO₂-neutraal zijn. Om te helpen bij die enorme uitdaging, lanceerden RVO, VEMW en FedEC een nieuwe website (verduurzamingindustrie.nl).

Het Project 6-25 heeft soortgelijke ambities en presenteerde recent een Engelstalig haalbaarheidsonderzoek voor CO₂-besparing bij Nederlandse industriebedrijven. Industriebedrijven die deze uitdaging aanpakken, kunnen een beroep doen op verschillende subsidie-instrumenten, zoals de DEI+, de SDE++, de TSE en de VEKI (of VKI).

Bij de klimaatdag werd ook stilgestaan bij een aantal specifieke technologieën, die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van de Nederlandse klimaatambities:

• CCS en CCUS. De CCS-technologie zorgt ervoor dat CO₂ niet in de lucht terecht komt, maar wordt opgeslagen in de grond (bijvoorbeeld voormalige gasvelden). De technologie is niet onomstreden, maar op de korte termijn is dit een van de meest efficiënte manieren om een aanzienlijke CO₂-emissiereductie te realiseren. Anderen wijzen liever op de voordelen van CCUS-technologie (waarbij de CO₂ wordt hergebruikt), zoals in een recent rapport van het International Energy Agency. Feit is dat de CCU/CCUS-technologie in Nederland grote kansen biedt, met name voor de industrie. Ook hiervoor gelden de bovengenoemde subsidies. Of de MOOI-subsidie, die PNO (voorheen EGEN) recent aanvroeg voor een innovatief CCU-project vanuit Alliander (SuCCU). Bij grote projecten komen overigens ook vaak EU-regelingen binnen bereik (bijvoorbeeld Green Deal gelden) zoals bij het ambitieuze Porthos-project in de haven van Rotterdam.
• Waterstof. Ook waterstof kan flink bijdragen aan de energietransitie. De brandstof is duurzamer dan aardgas, olie of hout, en goed te combineren met bijvoorbeeld zon- en windenergie of CO₂-afvang. Waterstof  biedt ook kansen voor gerelateerde innovaties, bijvoorbeeld rondom electrolysers, waterstofbranders, batterijtechnologieën en transportnetwerken. Deze week berichtte TKI Nieuw Gas over een nieuwe kennis-database van Europese waterstoforganisaties (FCH-JU). Tevens presenteerde het TKI een gloednieuwe publicatie met aansprekende Groen Gas-voorbeeldprojecten. Aan een nationaal Waterstof-programma wordt overigens nog steeds gewerkt.

Andere sectoren met grote klimaatuitdagingen

Niet alleen de industrie heeft te maken met grote uitdagingen. De klimaatdag schonk extra aandacht aan:

• Agrarische sector (en Veehouderij). De voorgenomen klimaatopgaven vragen om nieuwe verdienmodellen, om innovaties en andere landbouwmethoden. Bijvoorbeeld via het gebruik van CO₂ als meststof, of door te investeren in duurzame stalsystemen (met SBV-subsidie). Boeren die overstappen naar ‘kringlooplandbouw’ kunnen binnenkort gesubsidieerd advies aanvragen via de nieuwe SABE-regeling (voluit: Subsidiemodule Agrarische Bedrijfsadvisering en Educatie). Bovendien ligt er een breder plan voor de stikstofaanpak: het wetsvoorstel Stikstofreductie en Natuurverbetering (dat deze week naar de Tweede Kamer ging) en dat óók van belang is voor de Natura 2000-gebieden en geplande activiteiten van de bouwsector.
• Bouwsector. De klimaatdag had verschillende sessies op het gebied van de gebouwde omgeving. Veel nadruk lag daarbij op het duurzamer maken van woningen, zoals woningisolatie door burgers en het van het gas afhalen van woonwijken. Zo werd gepleit voor een meer integrale opzet van de wijkgerichte aanpak. Of voor lokale opwekking van duurzame energie, bijvoorbeeld met extra hulp van ondersteunende initiatieven (zoals lokale projectontwikkeling, energiecoöperaties of burgerpanels). Belangrijke subsidies daarbij zijn de Renovatieversneller (voor projecten met meerdere huurwoningen), en voor burgers de subsidiemogelijkheden op verbeterjehuis.nl.
• Zorgsector. Ook bij deze sector spelen klimaatuitdagingen, al liggen die hier misschien wat minder voor de hand. Zo presenteerde de sector zelf een Green Paper om de sector schoner te maken, en is al gestart met een routekaart voor het verduurzamen van vastgoed in de cure en care. Voor andere sectoren met ‘maatschappelijk vastgoed’ zijn er overigens vergelijkbare routekaarten (zoals gemeenten, scholen, monumenten en sport).

Circulaire economie – circulair ontwerpen en produceren

Energiebesparing en inzet op hernieuwbare energie zijn niet de volledige oplossing voor onze klimaatproblemen. Daarmee bereiken we misschien de helft van de klimaatdoelen. De andere helft moet komen uit ‘circulair gebruik’ van grondstoffen en producten. Dat begint met het circulair ontwerpen en produceren van bijvoorbeeld windmolens, accu’s en zonnecellen. Hoe eerder we daarmee beginnen, des te eerder we ze ook weer kunnen hergebruiken, aan het eind van hun levenscyclus. Het paradoxale van de energietransitie is dat die zich kenmerkt door een enorme grondstofhonger. Die behoefte vraagt om nieuwe innovaties, en tegelijkertijd om een optimale toegang tot financiering voor bedrijven die daarmee bezig zijn.

Meer weten?

De energie- en innovatie-experts van PNO zijn als geen ander op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van energietransitie en klimaat. Ze zijn als eerste op de hoogte van nieuwe subsidieregelingen (of -plannen), nieuwe technologieën en belangrijke pioniers-projecten. Hun expertise bestaat niet alleen uit het aandragen van subsidiemogelijkheden. Zij kunnen ook helpen bij het schrijven van een optimaal projectplan bij uw subsidieaanvraag, of bij het organisatorisch vormgeven van uw innovatie. Meer weten over onze diensten? Bel 088-838 13 81 of stuur een bericht: